Mentorschap op z'n kop

Leestijd: 6 minuten | Verschenen in de Hays Journal 15

In de afgelopen tien jaar is het traditionele beeld van de mentor volledig op zijn kop gezet. Inmiddels wordt ‘reverse mentoring’ in het bedrijfsleven flink gestimuleerd en wordt een executive gecoacht door een millennial of nieuwe medewerker. Het hoort bij de groeiende trend om een diverser personeelsbestand en een inclusiever werkgelegenheidsmodel te creëren. Het weerspiegelt de complexe demografische structuur waar veel werkgevers mee worden geconfronteerd, nu de beroepsbevolking uit drie of vier generaties bestaat, van 18- tot 80-jarigen. 

Volgens Inga Beale, CEO van Lloyd's in Londen, is de trend van reverse mentoring een reactie op het vluchtige, onzekere, complexe en onduidelijke (in het Engels 'VUCA': volatility, uncertainty, complexity, ambiguity) klimaat waarin we nu leven. 

Beale spreekt zelf ook regelmatig af met een 19-jarige mentor uit het opleidingstraject van de verzekeringsmaatschappij. Zij zegt dat het erom gaat het personeelsbestand een afspiegeling te laten zijn van de wereld waarin we leven. "We moeten op de hoogte blijven van wat er speelt in de wereld en van hoe de nieuwe generatie redeneert, zich gedraagt en andere doelen nastreeft," zegt ze. "De jonge mensen waarmee ik werk inspireren me en zorgen ervoor dat ik de dingen anders kan zien. Het helpt me bij het bedenken wat we anders kunnen doen om die generatie aan te spreken."

Nieuwe zienswijzen

Anders leren denken is volgens Beale essentieel in deze in hoog tempo veranderende en steeds complexer wordende wereld. "Juist in deze tijd waarin veel mensen het vertrouwen verliezen in de bestaande politieke en economische systemen, is het nog belangrijker om oplossingen te vinden voor de toekomstige uitdagingen."

Veel mensen hebben het idee dat maatschappelijke en economische zaken waar ze zich zorgen over maken, zoals globalisering, gelijkheid en het verdwijnen van maatschappelijke normen en waarden,  worden genegeerd, zegt Beale. "Daar moeten we iets aan doen. En als we de juiste keuzes maken bij het samenstellen van onze personeelsbestanden kunnen we onze maatschappij zelf vorm gaan geven."

Beale stelt dat het bij reverse mentoring gaat om leren van je omgeving en een voedingsbodem creëren voor een inclusieve, open cultuur. Beale’s opvattingen worden overgenomen en gedeeld door tal van andere innovatieve werkgevers.

Diane Herbert, voormalig hoofd HR bij Channel 4 en directeur van consultancybureau Mindshift: "Wat ik zo goed vind aan reverse mentoring is dat het de duidelijke boodschap uitdraagt dat je nooit uitgeleerd of uitontwikkeld bent en dat het niets met je leeftijd of ervaring te maken heeft. Het laat zien," zegt Herbert, "dat een bedrijf belang hecht aan alle inzichten en standpunten, ongeacht bij wie ze vandaan komen. "

Kathy Poole, interim HR-groepsdirecteur bij Air Partner, vindt dat het ervoor zorgt dat leidinggevenden gevoel met de toekomst houden. "Jongere werknemers hebben vaak een frisse, open blik en, belangrijker nog, ze benaderen nieuwe technologieën en ideeën intuïtief. Via reverse mentoring-programma's kunnen bedrijven die enorme bron aanspreken, en daar heeft uiteindelijk iedereen baat bij."

Richard Daniel Curtis, CEO van The Mentoring School, zegt dat de vraag naar reverse mentoring-trainingen de afgelopen jaren sterk is gestegen. "Ik denk dat de belangstelling van veel bedrijven voortkomt uit nieuwsgierigheid naar hoe de jongere generatie naar hun producten, processen en technologiegebruik kijkt," vertelt hij. "We verwachten dat de betrokkenheid en tevredenheid onder jonge werknemers hierdoor stijgt en zij hun werkgevers beter gaan begrijpen. "

Sophie Robson is oprichter van Millennial Matters, een blog dat onderzoekt hoe de financiële dienstverleningssector en andere bedrijven aansluiting kunnen vinden bij de volgende generatie werknemers. Robson, zelf millennial, denkt dat de nieuwe generatie zich betrokken en voldaan willen voelen in hun werk, maar dat ze hun werkgevers ook zeker veel te bieden hebben. 

"Wij zijn de laatste generatie die het pre-digitale tijdperk nog heeft meegemaakt, maar we zijn ook jong genoeg om niet gehinderd te worden door digitale innovatie. Millennials zijn dus uitermate geschikt om mee te denken over hoe we moderne technologieën en denkwijzen kunnen verenigen met oude hiërarchische systemen," stelt ze.

Van waarde voor iedereen

Donna Miller, directeur HR Europa bij Enterprise Rent-A-Car, laat weten dat hun reverse mentoring-programma bijna per ongeluk is voortgekomen uit een top-down mentorschapsinitiatief dat zes jaar geleden werd opgestart.

"Daarin waren onze topbestuurders, veelal babyboomers, de mentor van jonge vrouwen uit het junior- en middenmanagement, voornamelijk millennials," vertelt ze. "Oorspronkelijk was het de bedoeling dat we via dat programma talentvolle vrouwen uit het junior- en middensegment konden identificeren die voor promoties in aanmerking kwamen."

Inmiddels kunnen alle vrouwen zich aanmelden voor het programma. Miller: "Onze senior managers hadden al snel door dat het heel waardevol was om tijd - doorgaans een uur per maand - door te brengen met jongere teamleden, die op de werkvloer stonden en andere levenservaringen, inzichten en werkmethodes aandroegen - met name innovatieve manieren om technologie in te zetten om effectiever te communiceren." 

Het initiatief was zo succesvol dat het werd doorgevoerd in het hele bedrijf voor zowel regiomanagers als het directieteam op het hoofdkantoor.

En hoe kijken millennials naar deze programma's? Haylet Smith is eigenaar van Boxed Out PR en millennial mentor bij het Central Research Laboratory, een co-werkplek start-up. Ze denkt dat het arbeidslandschap aan het veranderen is onder invloed van millennials en dat ze door middel van reverse mentoring-programma's hun kennis kunnen delen. Volgens Smith zijn ze minder bang om risico's te nemen dan voorgaande generaties. "We hebben een vooruitziende blik en een ondernemende geest. We zien dingen die oudere generaties ontgaan, waardoor we betere kansen kunnen creëren."

Behoeften in balans brengen

De projecten verlopen niet overal even soepel. In sommige culturen, bijvoorbeeld in China en India, waar senioriteit in hoog aanzien staat, kan reverse mentoring gevoelig liggen. In dergelijke gevallen kan het zijn dat de programma's moeten worden aangepast.

Emily Cosgrove, medeoprichter van Conversation Space, legt uit: "We gingen uitermate voorzichtig te werk bij het uitrollen van het mondiale mentorprogramma voor Swarovski, omdat we ons heel bewust waren van de impact die dit op de culturele context kan hebben."

Bij hun eerste sessie in de regio Azië-Oceanië lag de focus bijvoorbeeld op het vinden van een manier waarop de oudere medewerkers hun mentoren als gelijken konden aanspreken, in plaats van een ouderlijke rol aan te nemen. In praktische zin hield dat in dat het taalgebruik en de machtsverhoudingen nauwlettend in de gaten werden gehouden, zegt Cosgrove. 

Ze adviseert ook om de ontmoetingsplekken zo in te richten dat ze voor beide partijen veilig en neutraal aanvoelen, zodat de hiërarchische verschillen niet zo'n obstakel vormen. Ze voegt eraan toe dat het daardoor ook makkelijker wordt om zaken vanuit elkaars perspectief te bezien.

"Hoe groter de generatiekloof, hoe groter de impact," zegt Cosgrove. "Het gaat erom dat je je kan inleven in een ander. Hoe voelt het bijvoorbeeld om deel uit te maken van een etnische minderheid als er geen leidinggevende is met dezelfde achtergrond? Als je de vraag niet stelt, krijg je ook nooit een antwoord."

Miller is het daarmee eens: "Generaties zijn niet scherp afgebakend. Mentorschap en reverse mentoring tussen leeftijdsgroepen is een effectieve methode om wederzijds begrip en daarmee samenwerking en teamwork te bevorderen." Ondanks dat een deel van de al lang zittende leidinggevenden aanvankelijk begon te steigeren bij het idee dat ze begeleid zouden worden door iemand die nog niet eens geboren was toen zij al een hypotheek afsloten, merkt Miller dat juist de oudste werknemers van Enterprise Rent-A-Car de meeste baat hebben bij het programma. 

"Veel van onze oudere werknemers zijn al heel lang bij ons in dienst en zijn jaren geleden bij een bepaalde vestiging gaan werken, terwijl de jongere medewerkers die daar rondlopen, vaak millennials, nu juist dichter bij onze klanten staan," legt ze uit. "Hun ervaringen en inzichten zijn onmisbaar bij het formuleren van onze bedrijfsstrategie. Dat is het grote voordeel van reverse mentoring."

Dit artikel is verschenen in de Hays Journal 15